Phiên họp thường kỳ hàng tháng giữa Thường trực HĐND-UBND-UBMTTQVN, thành phố nhiều vấn đề về đề xuất và chủ trương xây dựng nghị quyết HĐND thành phố được trao đổi, thảo luận

Chú trọng tuân thủ quy trình các bước xây dựng nghị quyết
Thành phố Đà Nẵng hiện đang thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị theo Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội khóa 14. Theo đó, trong nhiệm kỳ 2021-2026 này Đà Nẵng không có Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp quận, phường. 
Thời gian qua, công tác ban hành nghị quyết của HĐND thành phố đạt nhiều kết quả quan trọng, tạo hành lang pháp lý cho sự ổn định và phát triển của thành phố. Tuy nhiên, trước yêu cầu của công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, nên có lúc việc ban hành Nghị quyết của HĐND thành phố cũng còn một số khó khăn, hạn chế nhất định. 
Để Nghị quyết HĐND thành phố ban hành mang tính khoa học, khả thi, Thường trực HĐND thành phố luôn chú trọng tuân thủ quy trình các bước, từ khâu chuẩn bị lập đề nghị xây dựng nghị quyết, soạn thảo và lấy ý kiến đối với dự thảo nghị quyết, thẩm định, thẩm tra dự thảo, thông qua dự thảo, đến triển khai và giám sát việc thực hiện nghị quyết. 
Khi xây dựng nghị quyết, Thường trực, các Ban HĐND thành phố phát huy việc phối hợp với UBND thành phố, các cơ quan liên quan soạn thảo lập dự kiến chương trình xây dựng nghị quyết thông qua các cuộc họp, bàn bạc thống nhất nội dung, chương trình. 
Trong quá trình soạn thảo nghị quyết, Thường trực HĐND thành phố phân công các Ban HĐND thành phố chủ động, phối hợp với cơ quan đề nghị ban hành nghị quyết xem xét sự cần thiết, căn cứ pháp lý, nội dung chính của nghị quyết sẽ ban hành; kịp thời đôn đốc, nhắc nhở cơ quan soạn thảo tích cực chuẩn bị nội dung gửi các Ban của HĐND thành phố thẩm tra. 
Dự thảo nghị quyết được Thường trực HĐND thành phố báo cáo Ban Thường vụ Thành ủy cho ý kiến trước khi trình kỳ họp HĐND thành phố xem xét, quyết định. Sau khi nghị quyết HĐND thành phố được ban hành, Thường trực và các Ban của HĐND thành phố thường xuyên theo dõi, đôn đốc, giám sát chặt chẽ việc tổ chức triển khai, thực hiện nghị quyết để kịp thời phát hiện những điểm chưa phù hợp, đề xuất biện pháp điều chỉnh, bổ sung; đồng thời, đề nghị chấn chỉnh những trường hợp chậm triển khai hoặc triển khai chưa đầy đủ theo tinh thần nghị quyết. Đây là khâu có ý nghĩa quan trọng để đánh giá chất lượng và hiệu quả tác động của nghị quyết, đảm bảo nghị quyết được tổ chức thực hiện đồng bộ, hiệu quả và đi vào cuộc sống.
Việc điều hành thảo luận, thông qua dự thảo nghị quyết tại kỳ họp HĐND thành phố đã phát huy sự dân chủ, tập trung trí tuệ trong thảo luận, trình bày quan điểm, ý kiến về những vấn đề cần quyết nghị. Đồng thời, đã huy động trách nhiệm của lãnh đạo các sở, ngành liên quan trong việc tiếp thu, giải trình các ý kiến đóng góp của đại biểu về các dự thảo nghị quyết. Qua đó, các nghị quyết được HĐND thành phố thông qua đều bảo đảm chất lượng, hầu hết được sự đồng thuận, nhất trí cao của các đại biểu. Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay, HĐND thành phố khóa X đã tổ chức 18 kỳ họp, ban hành 320 nghị quyết.

Nhìn chung, công tác xây dựng và ban hành nghị quyết của HĐND thành phố được thực hiện theo đúng quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 và Luật Sửa đổi, bổ sung một só điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2020, giúp cho nghị quyết ban hành đảm bảo tính kịp thời, tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật. Đồng thời, cũng có tính khả thi cao, góp phần quan trọng vào việc thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước, tác động tích cực đến sự phát triển KT-XH của thành phố.

Bên cạnh những kết quả tích cực, cũng phải nhìn nhận công tác xây dựng, ban hành nghị quyết của HĐND thành phố trong thời gian qua cũng còn một số khó khăn, hạn chế nhất  định. Trong đó, có việc tham gia ý kiến của đối tượng chịu sự tác động và cơ quan có liên quan đôi lúc cũng còn hình thức, thiếu trách nhiệm; không đóng góp hoặc ý kiến đóng góp còn mang tính chủ quan, thiếu chiều sâu và cơ sở pháp lý; việc tham gia góp ý đối với dự thảo nghị quyết trên Cổng thông tin điện tử của thành phố chưa được đông đảo cá nhân, tổ chức quan tâm.

Không ít trường hợp cơ quan đề nghị ban hành nghị quyết gửi dự thảo nghị quyết để phục vụ công tác thẩm tra còn chậm so với thời gian kế hoạch và các quy định chung. Nội dung dự thảo nghị quyết còn chỉnh sửa nhiều lần, gây khó khăn cho công tác thẩm tra của các Ban HĐND thành phố. Công tác thẩm định, phản biện, thẩm tra các dự thảo nghị quyết có mặt chưa đạt chất lượng, chưa đi sâu vào xem xét, đánh giá cụ thể đối với từng nội dung quy định, chính sách trong dự thảo văn bản mà chỉ dừng lại ở những nhận định, đánh giá chung chung. 

Phát huy trách nhiệm thẩm tra của các Ban HĐND

Trong quy trình xây dựng và ban hành nghị quyết của HĐND thành phố, Thường trực HĐND thành phố luôn quan tâm đặc biệt đến hoạt động thẩm tra của các Ban HĐND.

Trước mỗi kỳ họp, các Ban HĐND thành phố đã bám sát sự chỉ đạo của Đảng đoàn HĐND thành phố, sự phân công của Thường trực HĐND thành phố về các nội dung dự kiến trình kỳ họp để chủ động khảo sát, thu thập, nghiên cứu tài liệu phục vụ công tác thẩm tra nhất là các nghị quyết quy phạm pháp luật do các đơn vị trình tại kỳ họp. Chủ động phối hợp với UBND, Ủy ban MTTQVN thành phố và các ngành trong việc tham gia ý kiến với cơ quan ngay trong quá trình xây dựng dự thảo nghị quyết quy phạm pháp luật. Vấn đề nào thấy nội dung cần thiết xem xét thêm thì Ban của HĐND thành phố đề nghị cơ quan lập dự thảo và UBND thành phố làm rõ những nội dung, phân tích, đánh giá cụ thể và có những đề xuất kiến nghị phù hợp. Việc tổ chức hội nghị thẩm tra được tiến hành đúng quy định, báo cáo thẩm tra của các Ban HĐND thành phố cơ bản chặt chẽ về cơ sơ pháp lý, về thẩm quyền và trình tự ban hành văn bản quy phạm pháp luật, là cơ sở quan trọng để các đại biểu quyết định tại kỳ họp.

Một phiên thẩm tra các nội dung dự thảo nghị quyết trình kỳ họp HĐND thành phố khóa X của Ban Pháp chế

Từ đầu nhiệm kỳ khóa X (2021-2026) đến nay, các dự thảo nghị quyết được các cơ quan soạn thảo nghiêm túc tiếp thu, chỉnh lý trên cơ sở ý kiến thẩm tra của các Ban HĐND thành phố.

Nâng cao chất lượng xây dựng và đưa Nghị quyết của HĐND thành phố đi vào cuộc sống

Trên tinh thần thực hiện Nghị quyết số 27/NQ-TW ngày 09/11/2022 Hội nghị lần thứ 6 BCH TW Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới. Để tiếp tục thực hiện tốt công tác xây dựng và ban hành nghị quyết HĐND trong việc quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương, đáp ứng sự kỳ vọng của cử tri, Thường trực HĐND thành phố đã chỉ đạo các Ban HĐND tập trung một số giải pháp, nhiệm vụ trong thời gian đến, như:

Thứ nhất, tiếp tục nghiên cứu các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương; Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND và các văn bản pháp luật khác có liên quan... để áp dụng thực hiện tốt công tác xây dựng và ban hành nghị quyết của HĐND thành phố đúng quy định.

Thứ hai, thông qua các Phiên họp thường kỳ giữa HĐND-UBND-UBMTTQVN thành phố định kỳ hằng tháng, đối với các nội dung sẽ trình tại kỳ họp gần nhất của HĐND thành phố (chuyên đề hoặc định kỳ), Thường trực HĐND thành phố lưu ý UBND đảm bảo quy trình, tiến độ khi trình các nội dung để Kỳ họp thông qua – trong đó chú ý phải đảm bảo về quy trình lấy ý kiến rộng rãi các tầng lớp Nhân dân theo quy định; hạn chế tình trạng bổ sung nghị quyết trước mỗi kỳ họp. Thực hiện đúng nguyên tắc: chỉ cho phép bổ sung, điều chỉnh danh mục ban hành nghị quyết của HĐND thành phố trong năm đối với các tình huống có văn bản chỉ đạo mới của Trung ương cần cụ thể hóa trên địa bàn hoặc những tình huống cấp bách đặt ra, đòi hỏi từ thực tiễn của thành phố. Đồng thời, Thường trực HĐND cũng phân công để các Ban HĐND phối hợp thường xuyên, kịp thời với UBND thành phố, khắc phục tình trạng bị động, không đảm bảo thời gian, tiến độ hoàn thành, ảnh hưởng đến chất lượng công tác thẩm tra và thảo luận tại kỳ họp.

Thứ ba, Thường trực HĐND giao nhiệm vụ và đôn đốc các Ban HĐND thành phố phải chủ động tham gia ngay từ đầu quá trình chuẩn bị xây dựng dự thảo nghị quyết; tham gia các cuộc họp bàn về nội dung dự thảo; các hội nghị lấy ý kiến các cơ quan, đơn vị có liên quan, và của Nhân dân. 

Việc thực hiện như vậy, giúp các Ban có thêm cơ sở, nhận định khi xây dựng báo cáo thẩm tra đảm bảo chất lượng, hiệu quả. Các Ban phải thực hiện đúng quy trình trong thẩm tra dự thảo nghị quyết. Các dự thảo nghị quyết, tài liệu có liên quan đến nội dung thẩm tra cần được gửi sớm để thành viên các Ban có nhiều thời gian nghiên cứu, khảo sát thực tế, lắng nghe ý kiến của các đối tượng chịu sự tác động... từ đó, trao đổi với cơ quan soạn thảo để chỉnh sửa, hoàn chỉnh dự thảo nghị quyết, báo cáo Thường trực HĐND thành phố những vấn đề còn có ý kiến khác nhau.

Thứ tư, nâng cao năng lực thực hiện chức năng quyết định của đại biểu HĐND. Để nâng cao chất lượng ban hành nghị quyết của HĐND, đòi hỏi đại biểu phải nâng cao kiến thức chuyên môn, rèn luyện các kỹ năng cần thiết; nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; nêu cao tinh thần trách nhiệm, nhận thức đầy đủ vai trò, nhiệm vụ của mình, xác định rõ trách nhiệm trước cử tri và trước tập thể HĐND. 

Thứ năm, đẩy mạnh công tác truyền thông nghị quyết HĐND thành phố trên tất cả các kênh truyền thông, thông tin của thành phố (báo đài, trang thông tin điện tử, trang mạng xã hội của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, các nền tảng ứng dụng mạng xã hội của các hội, đoàn thể, thôn, tổ dân phố…) và qua công tác tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND thành phố. Việc truyền thông tốt nghị quyết sẽ giúp tổ chức, công dân và doanh nghiệp tiếp cận kịp thời, đầy đủ các chủ trương của thành phố để nắm bắt, hiểu và tham gia. Nghị quyết được truyền thống tốt sẽ sớm đi vào đời sống và được thực tiễn cuộc sống đánh giá về hiệu quả, về những vấn đề cần bổ sung, sửa đổi. Việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền đưa các nghị quyết của HĐND thành phố đi vào cuộc sống, còn góp phần nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả các nghị quyết đã ban hành.

Nghị quyết của HĐND thành phố là cơ sở pháp lý trực tiếp để HĐND thực hiện chức năng giám sát UBND và các ngành hữu quan của thành phố. Những nghị quyết sát, đúng của HĐND trực tiếp tác động mạnh mẽ phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng-an ninh địa phương, nâng cao đời sống nhân dân, khẳng định hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND địa phương.\

Nguyễn Phượng